ศาลเจ้าจีน ในกรุงเทพฯ ภาพสะท้อน "จีนโพ้นทะเล" ผ่านสถาปัตยกรรมศาลเจ้า สมัยรัชกาลที่ 1-5 ผู้เขียน ผศ.ดร. อชิรัชญ์ ไชยพจน์พานิช คำว่า "ชาวจีนโพ้นทะเล" สื่อถึงชาวจีนที่อพยพออกจากบ้านเกิดของตนเอง เพื่อไปตั้งหลักฐานในดินแดนอื่น โดยมีสาเหตุการอพยพหลายประการ เช่น ภาวะความแห้งแล้งและสงครามในบ้านเกิด ในปัจจุบันนี้กล่าวได้ว่า ชาวจีนโพ้นทะเลรวมถึงลูกหลานของชาวจีนกลุ่มนี้ตั้งถิ่นฐานอยู่เกือบทุกมุมโลก อย่างไรก็ตามถึงแม้ชาวจีนเหล่านี้ย้ายถิ่นฐานไปอยู่ดินแดนใหม่ แต่มิได้ลืมรากเหง้าทางวัฒนธรรมของตนเองโดนสะท้อนผ่านภาษาพูด อาหาร และประเพณี เป็นต้น ทั้งนี้ ศาลเจ้าที่ชาวจีนเหล่านี้สร้างขึ้นก็เป็นสิ่งสะท้อนตัวตนด้วยเช่นกัน! เนื้อหาแบ่งออกเป็น 3 ส่วนหลัก คือ ภูมิหลังของชาวจีนและศาลเจ้าจีนในกรุงเทพฯ รูปแบบสถาปัตยกรรมของศาลเจ้าแต่ละกลุ่มภาษา และการวิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อรูปแบบศาลเจ้าของแต่ละกลุ่ม ทั้งนี้การศึกษาพบว่าศาลเจ้าหลายแห่งยังสะท้อนรูปแบบศิลปะที่เป็นเอกลัษณ์ของกลุ่มภาษา บางแห่งสะท้อนถึงการผสมผสานระหว่างงานศิลปกรรมของตนเองกับศิลปกรรมแบบอื่น ๆ อย่างไรก็ดี ถึงแม้ศาลเจ้าบางแห่งเป็นศาลเจ้าเก่าแก่ แต่มีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบในภายหลังทำให้รูปแบบศิลปกรรมดั้งเดิมที่แสดงความเป็นตัวตนของกลุ่มภาษาหายไปอย่างน่าเสียดาย.. สารบัญ ชาวจีนและศาลเจ้าจีนในกรุงเทพฯ สมัยรัชกาลที่ 1-5 - ภูมิหลังของกลุ่มชาวจีนในกรุงเทพฯ - ความเป็นอยู่ของชาวจีนในกรุงเทพฯ : การตั้งชุมชนและรวมกลุ่ม - ความสัมพันธ์ระหว่างศาลเจ้าและชุมชนชาวจีน สถาปัตยกรรมในศาลเจ้าจีนในกรุงเทพฯ สมัยรัชกาลที่ 1-5 - เอกลักษณ์ร่วมกัน - ศาลเจ้าจีนของชาวแต้จิ๋ว - ศาลเจ้าจีนของชาวฮกเกี้ยน ฯลฯ ภาพสะท้อนชาวจีนอพยพผ่านสถาปัตยกรรมศาลเจ้าในกรุงเทพฯ สมัยรัชกาลที่ 1-5 - การสืบทอดรูปแบบสถาปัตยกรรมจากถิ่นกำเนิดของชาวจีนแต่ละกลุ่มภาษา - การเปิดรับวัฒนธรรมจากกลุ่มภายนอกของชาวจีนแต่ละกลุ่มภาษา