พินิจเพลงไทย เล่ม 1 นี้ เกิดจากความสงสัยใคร่รู้ของผู้เขียนเกี่ยวกับ “เท่า” ในเพลงไทย ซึ่งไม่มีการศึกษาค้นคว้าในเชิงลึก และรวบรวมขึ้นเป็นตำรา ทางวิชาการ แต่เป็นประเด็นหนึ่งที่สำคัญในภาคทฤษฎีและปฏิบัติดนตรีไทย จึงได้เรียนถามครูผู้เชี่ยวชาญคือ ครูจงกล พงษ์พรหม หรือรู้จักกันในชื่อ “จงกลเมืองสมุทร” ที่สั่งสมองค์ความรู้เรื่องนี้จากครูสอน วงฆ้อง ครูโองการ (ทองต่อ) กลีบชื่น ครูสุพจน์ โตสง่า ครูจำเนียร ศรีไทยพันธุ์ และครูสมชาย ดุริยประณีต ซึ่งครูจงกลกรุณาให้สัมภาษณ์หลายครั้ง และประสงค์ให้รวบรวมขึ้นเป็นลายลักษณ์อักษร เพื่อเป็นประโยชน์ต่อวงการการศึกษาดนตรีไทยของเรา ผู้เขียน จึงรับอาสาศึกษาค้นคว้า รวบรวมข้อมูล สัมภาษณ์ครูบาอาจารย์ในวงการดนตรีไทยเพิ่มเติม รวมทั้งใช้ความรู้และประสบการณ์ส่วนหนึ่งของผู้เขียนเรียบเรียงขึ้นเป็นตำราเรียนประกอบการเรียนในรายวิชาต่างๆ ด้านดนตรีไทย